Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται σε μια ετερογενή ομάδα διαταραχών. Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες ενδέχεται να παρουσιάσουν ορισμένα παιδιά παρά την κατάλληλη εκπαίδευση, την επαρκή νοημοσύνη και τις κοινωνικο-πολιτιστικές ευκαιρίες. Οι Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες εντοπίζονται κυρίως σε παιδιά που ενώ έχουν φυσιολογική ή υψηλή ευφυΐα, παρουσιάζουν χαμηλή επίδοση στις σχολικές δεξιότητες που δεν αντιστοιχούν στην ηλικία τους και οδηγούνται σε σχολική αποτυχία (Κασσερής, 2002). Γενικές μαθησιακές δυσκολίες συχνά παρουσιάζουν παιδιά όπου οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οφείλονται κυρίως λόγω κάποιας αναπηρίας, διαταραχής ή μη επαρκής ανάπτυξη γνωστικο-αντιληπτικών δεξιοτήτων.

Σύμφωνα με το Εγχειρίδιο Διαγνωστικών Κριτηρίων της Αμερικάνικης Ψυχιατρικής Εταιρείας (DSM-V) οι Ειδικές Μαθησιακές Διαταραχές είναι:

  • Ειδική Διαταραχή Ανάγνωσης (Δυσλεξία)
  • Ειδική Διαταραχή στη Γραπτή Έκφραση (Δυσγραφία)
  • Ειδική Διαταραχή στα Μαθηματικά (Δυσαριθμησία)

Tα συμπτώματα των Ειδικών Μαθησιακών Δυσκολιών, ενδέχεται να επηρεάσουν πολλούς τομείς της μάθησης όπως την ορθογραφία, την γραπτή έκφραση, το χειρισμός των αριθμών, τις κινητικές λειτουργίες και τις οργανωτικές δεξιότητες. Οι Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες σύμφωνα με τον Πόρποδα (2003) επηρεάζουν αρκετά μέρη του εγκεφάλου, κυρίως αυτά που ελέγχουν τη γλώσσα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δυσλειτουργούν μερικές ή όλες από τις εξής λειτουργίες: ακουστική μνήμη, μνήμη αλληλουχιών, οπτική μνήμη και περιοχές λόγου και κίνησης. Κατ’ επέκταση οι μαθησιακές επιδόσεις του δυσλεκτικού παιδιού στις σχολικές υποχρεώσεις της ανάγνωσης και της γραφής βρίσκονται κάτω από το αναμενόμενο για την ηλικία του επίπεδο και δεν  ανταποκρίνονται στο νοητικό δυναμικό του παιδιού. Μέσω όμως, των θεραπευτικών μεθόδων και των σωστών παρεμβάσεων μπορεί να σημειωθεί σημαντική ενδοπρωσοπική και διαπροσωπική πρόοδος του παιδιού, σημειώνοντας σημαντική βελτίωση στη σχολική επίδοση του παιδιού.

Οι Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες σήμερα παρουσιάζονται με «διαφορετικά πρόσωπα» κάθε φορά και δεν αναμένεται δύο παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές να παρουσιάζουν ίδια χαρακτηριστικά. Παρόλα αυτά όμως υπάρχουν ορισμένα στοιχεία – χαρακτηριστικά της συνολικής εικόνας των μαθητών με Ειδικές Μαθησιακές δυσκολίες που αναμένεται να παρουσιαστούν.

Χαρακτηριστικά Ειδικών Μαθησιακών Δυσκολιών

Ανάγνωση:

  • διστακτική, επίπονη, προβληματική, αργή και διακεκομμένη ανάγνωση
  • παρατηρείται επανάληψη ή πρόσθεση γραμμάτων και συλλαβών
  • σύγχυση παρόμοιων οπτικά γραμμάτων όπως «α» με «ο» ή «β» με «δ», ή παρόμοιων ακουστικά γραμμάτων όπως «β» με «φ», «τζ» με «τσ» κ.α.
  • αγνοεί τα σημεία στίξης
  • παράλειψη μικρών λέξεων κατά την ανάγνωση
  • δυσκολία ανάγνωσης μεγάλων λέξεων
  • πολλές φορές φαίνεται να «μαντεύουν» τις λέξεις παρασυρόμενοι από την αρχική συλλαβή (π.χ.: μαθητής – μάθημα)
  • μονότονη φωνή
  • ελλιπής κατανόηση κειμένου

Γραφή:

  • δυσανάγνωστη, ασταθής και ασυνεχής γραφή
  • καθρεπτική γραφή, αναστροφή γραμμάτων όπως το «ε» με το «3»
  • αντιστροφή γραφημάτων (τα –ατ)
  • χρήση μικρών και κεφαλαίων εντός μιας λέξεις (π.χ.: δαΣκαλα)
  • πρόσθεση ή παράλειψη γραφημάτων, συλλαβών ή/και λέξεων -> συντακτικά λάθη
  • σύγχυση παρόμοιων οπτικά γραμμάτων όπως «α» με «ο», «β» με «δ» κ.α., ή παρόμοιων ακουστικά γραμμάτων όπως «β» με «φ»
  • η διαδικασία γραφής απαιτεί μεγάλη προσοχή, χρόνο και ενέργεια από το παιδί με αποτέλεσμα να ξεχνά τι ήθελε να γράψει
  • δεν εφαρμόζει ορθογραφικούς κανόνες παρόλο που τους γνωρίζει
  • η οργάνωση των προτάσεων, των παραγράφων και των κειμένων του δεν είναι καλή, αδυνατεί να αποτυπώσει τις ιδέες του με σαφήνεια και αλληλουχία.

Μαθηματικά:

  • παρατηρείται μεγάλη δυσκολία στην επίλυση προβλημάτων
  • δυσκολία στη διενέργεια των βασικών μαθηματικών πράξεων (πρόσθεση, αφαίρεση, πολλαπλασιασμός, διαίρεση)
  • δυσκολία στην αναγνώριση των μαθηματικών συμβόλων
  • δυσκολία στην αντίληψη εννοιών όπως ποσότητας, ταξινόμησης και ομαδοποίησης
  • δυσκολία στη κατανόηση του συστήματος αρίθμησης και του μηδενός
  • δυσκολία στην οργάνωση του χώρου και του χρόνου τους
  • Δυσκολία στη κατανόηση μαθηματικών προβλημάτων
  • Δυσκολεύονται να αντιληφθούν οπτικοχωρικές έννοιες, γραφήματα και πίνακες

 

Κασσέρης Χρ. (2002), Η Δυσλεξία. Θεωρητική προσέγγιση, Παιδαγωγική αντιμετώπιση. Αθήνα: Σαββάλας

Πόρποδας, Δ., (2003). Διαγνωστική Αξιολόγηση και Αντιμετώπιση των Μαθησιακών Δυσκολιών στο Δημοτικό Σχολείο (Ανάγνωση, Ορθογραφία, Δυσλεξία, Μαθηματικά). Επιμόρφωση και Εξειδίκευση Εκπαιδευτικών και Στελεχών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης για Μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες. Έκδοση: ΕΠΕΑΕΚ 2000-2006, Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Πάτρα.