ΔΕΠΥ – Κατευθυντήριες Οδηγίες προς Εκπαιδευτικούς και Γονείς

Σχολική Ετοιμότητα Α΄ Δημοτικού
August 17, 2017
Γραφοκινητικές Δεξιότητες
October 30, 2017
Σχολική Ετοιμότητα Α΄ Δημοτικού
August 17, 2017
Γραφοκινητικές Δεξιότητες
October 30, 2017

Κατευθυντήριες Οδηγίες προς Εκπαιδευτικούς

Μαθησιακό Περιβάλλον Τάξης:

  • Το παιδί να βρίσκεται όσο είναι εφικτό (ανάλογα με τη διάταξη των θρανίων) κοντά στην έδρα και τον πίνακα. (π.χ.: Αν τα θρανία βρίσκονται σε διάταξη «Π» να κάθεται στην μία άκρια. Αν υπάρχει μετωπική διάταξη, να κάθεται στο πρώτο θρανίο.)
  • Να συσχετίζεται με θετικά μοντέλα – συμμαθητές του οποίους μπορεί να συνεργαστεί.
  • Να κάθεται μακριά από άλλους συμμαθητές του που μιλούν ή κάνουν φασαρία.
  • Να μην κάθεται κοντά σε πόρτες, παράθυρα, συστήματα κλιματισμού, πολυσύχναστες περιοχές, πόστερ, φωτογραφίες.
  • Να υπάρχουν κοντά στον πίνακα γραμμένοι με σαφήνεια και σε μεγάλο χαρτόνι, οι κανόνες της τάξης με θετικούς όρους, οι οποίοι θα συμφωνηθούν από την αρχή από όλους τους μαθητές και το δάσκαλο.

Προσαρμογή Διδασκαλίας:

  • Προσαρμόστε τις απαιτήσεις σας σε ρεαλιστικό επίπεδο, ανάλογο των δυνατοτήτων του παιδιού.
  • Προσπαθήστε να ερμηνεύετε την άρνηση του παιδιού για εμπλοκή στη μαθησιακή διαδικασία. Ενδεχομένως να εννοούν: «δυσκολεύομαι», «θέλω βοήθεια», «κουράστηκα», «δεν μου αρέσει». Καθοδηγείστε τα να εκφράζονται σωστά. (π.χ. «Δεν θέλεις να κάνεις την άσκηση γιατί δεν κατάλαβες τι πρέπει να κάνεις;)
  • Σύνοψη του προηγούμενου μαθήματος.
  • Δύσκολα γνωστικά θέματα – μαθήματα, που απαιτούν περισσότερη συγκέντρωση να γίνονται τις πρωινές ώρες.
  • Σπάσιμο διδασκαλίας νέων γνώσεων σε κομμάτια.
  • Χρήση ιδεοθύελλας (brainstorming)
  • Δημιουργήστε ευκαιρίες για θετική προσοχή (αξιοποιείστε τα ενδιαφέροντα του παιδιού).
  • Καθιερώστε ρουτίνες στη τάξη που θα δομήσουν την καθημερινότητα του μαθητή.
  • Δημιουργία οπτικής λίστας καθημερινών δραστηριοτήτων – προγράμματος ή και εβδομάδας.
  • Πέντε λεπτά πριν την εναλλαγή μαθήματος, ανακοινώστε στην ολομέλεια της τάξης ότι το μάθημα φτάνει στο τέλος του με αναφορά στο μάθημα που ακολουθεί, προκειμένου να γίνεται ομαλά η μετάβαση και να μην αποδιοργανώνονται.
  • Φροντίστε να υπάρχουν συχνά διαλείμματα ή ευκαιρίες για μικρές αποδράσεις.
  • Όταν δίνετε οδηγίες χρησιμοποιήστε οπτικά βοηθήματα. Αν οι οδηγίες είναι γραπτές βοηθήστε το μαθητή να σημειώσει βασικές λέξεις κλειδιά.
  • Πριν δώσετε οδηγίες βεβαιωθείτε ότι έχετε εξασφαλίσει την προσοχή του.
  • Προσπαθήστε να δίνετε ένα έργο / οδηγία τη φορά.
  • Αλλαγή τύπου φωνής για κάτι που είναι σημαντικό.
  • Επαναλαμβάνετε τις οδηγίες ή ζητήστε από τον μαθητή να τις επαναλάβει.
  • Δώστε αντίγραφα των σημειώσεων στο μαθητή για να παρακολουθεί πιο εύκολα.
  • Επαινέστε ακόμα και τις πιο μικρές θετικές αλλαγές.
  • Για την επιβράβευση λάβετε υπόψη τις προτιμήσεις και τα ενδιαφέροντα του παιδιού (π.χ. Η/Υ).
  • Χρήση ηλεκτρονικού υλικού (ήχος, εικόνα)
  • Βοηθήστε με μνημονικά τεχνάσματα (π.χ. τραγουδάκια, στιχάκια, παιχνίδια εικόνων)
  • Αποφεύγετε να απευθύνεστε με υψηλό τόνο φωνής στο μαθητή όταν δεν προσέχει. Δοκιμάστε εναλλακτικούς τρόπους (π.χ.: «Σε ένα λεπτό θα σε ρωτήσω για…»)
  • Μη χρησιμοποιείτε ως συνέπεια τη στέρηση (ιδιαίτερα του διαλείμματος)
  • Προσπαθήστε να διακρίνετε τη μη συμμόρφωση στους κανόνες από συμπεριφορές που είναι αποτελέσματα της ΔΕΠ–Υ.
  • Χρησιμοποιήστε τα 4 στάδια διδασκαλίας:
    1. Αναφορά νέας γνώσης (Τι αναμένεται τα παιδία να μάθουν; Τι θα κάνουμε;)
    2. Διδασκαλία.
    3. Επανάληψη – σύνοψη της νέας γνώσης (Step by step τι μάθαμε)
    4. Χρόνος επεξεργασίας (επανάληψη και πρακτική εφαρμογή)

Σχολικές Εργασίες:

  • Τροποποιήστε τα φύλλα ασκήσεων κάνοντάς τα πιο σαφή, χωρίς πολλές πληροφορίες και διασπαστικά στοιχεία
  • Υπογραμμίστε τις σημαντικές πληροφορίες και τις λέξεις κλειδιά
  • Τροποποιήστε τον όγκο της δουλειάς που πρέπει να ολοκληρώσει ο μαθητής
  • Ιεραρχήστε τις ασκήσεις έτσι ώστε να αρχίσει με τις πιο δύσκολες και να τελειώσεις με τις πιο εύκολες
  • Χωρίστε τις ασκήσεις σε μικρότερες ενότητες. Μπορείτε να έχετε κάτω από τις ασκήσεις ένα ενδεικτικό χρόνο που χρειάζονται για την ολοκλήρωση τους.
  • Βοηθήστε στην οργάνωση του παιδιού με τη χρήση ημερολογίων, σημειωματάριων και καθημερινό έλεγχο αυτών.
  • Εφαρμόστε εναλλακτικούς τρόπους αξιολόγησης ή ολοκλήρωσης εργασιών, όπου αυτό είναι εφικτό.
  • Ενισχύστε το μαθητή να δουλεύει σωστά και όχι γρήγορα και επιφανειακά.
  • Βοηθήστε το μαθητή να «μάθει» να ελέγχει πάντα την εργασία του πριν την παραδώσει (Δημιουργείστε λίστα (checklist) για τα σημεία που χρειάζεται να ελέγξει προτού παραδώσει το γραπτό ή την άσκηση του).

Διαγωνίσματα:

  • Δώστε χρόνο να ρίξει μια γρήγορη ματιά στο διαγώνισμα πριν αρχίσει και να ζητήσει διευκρινήσεις.
  • Χρησιμοποιείστε εναλλακτικούς τρόπους αξιολόγησης που βασίζονται στις δυνατότητες του παιδιού.
  • Αφήστε αρκετό χώρο για τις απαντήσεις.
  • Δώστε περισσότερο χρόνο αν κριθεί απαραίτητο.
  • Μην ενθαρρύνετε το μαθητή να μεταφέρει τις απαντήσεις του από το ένα φύλλο στο άλλο.
  • Βοηθήστε το μαθητή να υπογραμμίσει λέξεις κλειδιά στις οδηγίες των ασκήσεων.
  • Υπενθυμίστε στο μαθητή να ελέγξει τις απαντήσεις του και να τσεκάρει (√) την κάθε άσκηση για να δείξει ότι το έλεγξε.

Κατευθυντήριες Οδηγίες προς Γονείς

Οργάνωση:

  • Δημιουργείστε εβδομαδιαίο πρόγραμμα με βάση τις εξωσχολικές δραστηριότητες και τα φροντιστήρια του παιδιού. Να υπάρχει τουλάχιστο 1 ώρα για ελεύθερο παιχνίδι κάθε μέρα. Τοποθετήστε το εβδομαδιαίο πρόγραμμα στο δωμάτιο του, ώστε να έχει άμεση οπτική επαφή το παιδί κάθε πρωί ( Για τη δόμηση του συγκεκριμένου προγράμματος μπορείτε να ζητήσετε τη βοήθεια ειδικού).
  • Φτιάξτε ένα πίνακα όπου θα υπάρχουν σε αυτόν όλα τα μαθήματα του αναλυτικού προγράμματος ανά μέρα της βδομάδας. Το παιδί πρέπει να ετοιμάζει τη βαλίτσα του για την επόμενη μέρα στο σχολείο. Αυτό είναι υποχρέωση του μαθητή και μόνο. Οι γονείς μπορούν σε μικρές ηλικίες να βοηθούν το παιδί τους στη διαδικασία αυτή, αλλά δεν ετοιμάζουν τη βαλίτσα αυτοί.
  • Το βράδυ δημιουργείστε ρουτίνες πριν τον ύπνο (π.χ.: μπάνιο – πλύσιμο δοντιών – σύντομη συζήτηση για το πώς πέρασε τη μέρα του – διάβασμα παραμυθιού – ύπνος).

Κατ’ οίκον εργασία:

  • Να τηρείτε το εβδομαδιαίο πρόγραμμα που προαναφέρθηκε. Να υπάρχει σταθερή ώρα που διαβάζει το παιδί κάθε μέρα ή σταθερό πρόγραμμα ανά μέρα της εβδομάδας αν υπάρχουν εξωσχολικές δραστηριότητες ή φροντιστήρια.
  • Να μην παρακολουθεί τηλεόραση ή να παίζει παιχνίδια σε οθόνη πριν από το διάβασμα.
  • Δημιουργήστε ένα κουτί με παιχνίδια αφής (fidget toys). Επιτρέψτε τη χρήση τους πριν και μετά τη σχολική εργασία.
  • Περιορίστε οπτικά ερεθίσματα στο χώρο.
  • Να επισκεφτεί τη τουαλέτα και να πιει νερό πριν αρχίσει την κατ’ οίκον εργασία.
  • Το γραφείο του παιδιού να μην βρίσκεται μπροστά ή δίπλα από παράθυρο. Προσπαθήστε να βρίσκεται στο «Γ» δύο τοίχων, έτσι ώστε μπροστά του και στη μία του πλευρά να υπάρχει τοίχος για να αποφεύγονται τα οπτικά ερεθίσματα.
  • Στο γραφείο να μην υπάρχει τίποτα εκτός από δύο μολύβια και γόμα (σβηστήρι).
  • Οργανώστε σε βήματα τις ασκήσεις που έχει και αφήστε να αποφασίσει το παιδί από πού θα αρχίσει.
  • Χρονομετρήστε τα διαστήματα που το παιδί είναι παραγωγικό σε καθιστικές δραστηριότητες. Όταν αρχίσει να ξεφεύγει επιτρέψτε του 2-3 λεπτά διάλειμμα.
  • Χρησιμοποιήστε ακουστικά για δραστηριότητες που χρειάζονται προσοχή.
  • Κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης επιτρέψτε του να είναι όρθιος.
  • Αφήστε το παιδί να διαβάσει τις οδηγίες. Αν χρειάζεται δώστε περεταίρω επεξηγήσεις και κάντε μαζί ένα – δύο παραδείγματα. Αφήστε το παιδί να ολοκληρώσει μόνο του την άσκηση. Μην κάνετε εξ ολοκλήρου την άσκηση μαζί με το παιδί.
  • Σε περιπτώσεις που δεν έχουν κατ’ οίκον εργασία, εκμεταλλευτείτε τον χρόνο αυτό. Ανοίξτε τη βαλίτσα του παιδιού, κοιτάξτε τα τετράδια του, μιλάτε μαζί του για το τι κάνανε στη τάξη και πώς ήταν η μέρα του.
  • Συνεχής επιβράβευση και θετική ενίσχυση.

*Τα πιο πάνω αποτελούν γενικές στρατηγικές παιδιών με ΔΕΠ–Υ. Λόγω της διαφορετικότητας και της μοναδικότητας του κάθε παιδιού, χρειάζεται να δοθούν εξατομικευμένες κατευθυντήριες οδηγίες ανάλογα με το γνωστικό επίπεδο, το ηλικιακό επίπεδο και το περιβάλλον του παιδιού.

Διεπιστημονική Ομάδα Εργοθεραπείας και Ειδικής Εκπαίδευσης

 Building Blocks Pediatric Therapy Centre

  Πελεκάνος Ηλίας
                                                                                 BSc  Occupational Therapy
Basic DIRFloortime® provider
MSc Neurological Rehabilitation

                                                                          Έλενα Ανδρέου

Ειδική Παιδαγωγός

                                                                                       ΒSc Δημοτική Εκπαίδευση

  MA Διδαχτική του Γλωσσικού Μαθήματος

M.Ed. Ειδική Εκπαίδευση